1 augustus 2022
DEN HAAG (ANP) - Premier Mark Rutte evenaart het record van Ruud Lubbers als langstzittende premier van Nederland. Kabinetsperikelen, crises en een vliegramp: er gebeurde veel in het Nederland onder leiding van 'Teflon Mark'.
In totaal is Rutte maandag 4309 dagen minister-president. Het eerste kabinet onder leiding van oud-CDA-premier Lubbers begon op 4 november 1982. In op 22 augustus 1994 nam toenmalig PvdA-leider Wim Kok na 4309 dagen het premierschap van Lubbers over.
Als langstzittende premier wist Rutte een aantal twijfelachtige records op zijn naam te zetten, blijkt uit onderzoek van het Parlementair Documentatie Centrum van de Universiteit Leiden. De meeste moties van wantrouwen en/of afkeuring bijvoorbeeld: maar liefst 104 keer zegden Kamerleden het vertrouwen in de premier op, of keurden zij zijn beleid af. Of het langstzittende demissionaire kabinet: doordat de formatie van Rutte IV maar niet wilde slagen, bleef Ruttes derde kabinet nog 360 dagen verantwoordelijk na zijn aftreden.
Ruttes loopbaan als premier begon in 2010, met een kabinet dat enkel bestond uit de VVD en CDA. Voor een nipte meerderheid in de Tweede Kamer sloten de twee partijen een gedoogakkoord met de PVV. In 2012 viel Ruttes eerste kabinet door onenigheid met de PVV over een miljardenbezuiniging. Jaren later keek Rutte in het televisieprogramma WNL op Zondag op dit "experiment" terug als de grootste fout van zijn loopbaan als premier. PVV-leider Geert Wilders deed anderhalf jaar mee, "tot het spannend werd" en Wilders "geen verantwoordelijkheid" wilde nemen, aldus Rutte.
Nieuwe verkiezingen werden uitgeschreven en de PvdA behaalde een monsterzege. VVD-leider Rutte besloot daarom met die partij in zee te gaan en Rutte II was een feit. Het zou een regeerperiode worden die het premierschap van Rutte tekende, bovenal vanwege het neerhalen van vlucht MH17. Alle 298 inzittenden die op weg waren van Schiphol naar de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur kwamen om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
De MH17-ramp maakte grote indruk op de premier. "Ik ben geschokt, ik ben er echt kapot van", verklaarde Rutte kort na de ramp. In 2016, in het VPRO-programma Zomergasten, noemde Rutte het neerstorten van de vlucht "het ergste dat ik in mijn baan heb meegemaakt".
Tijdens Ruttes laatste kabinetten verzeilde het land is een aantal crises. De coronapandemie, de toeslagenaffaire, het debat over Pieter Omtzigt en de "functie elders" en de gebrekkige archivering van sms'jes: slechts een greep uit de uitdagingen waar Rutte III en IV voor stonden en staan. Desondanks wist de premier ook na het vallen van zijn derde kabinet, door de conclusies van het parlementair onderzoek naar de toeslagenaffaire, opnieuw de Tweede Kamerverkiezingen te winnen.
Hoeveel kritiek Rutte ook kreeg, zijn achterban bleef in zijn kracht als staatsman geloven. Het leverde hem de bijnaam 'Teflon Mark' op, volgens de Britse BBC "door zijn vermogen om schandalen te overleven".
Ruttes vierde kabinet staat opnieuw voor grote uitdagingen, zoals de stikstofcrisis en de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Tijdens een van zijn wekelijkse persconferenties kon hij dat onlangs beamen. "Ik moet wel zeggen dat het aantal puzzels dat nu op mijn bureau ligt behoorlijk in omvang is." Dat mensen zich in de media af en toe hardop afvragen of hij over zijn houdbaarheidsdatum heen is als leider van het land, zegt hij te kunnen accepteren. "Ik heb ermee leren leven dat die vraag af en toe wordt gesteld."